پایان نامه

عنوان پایان نامه: جایگاه رحمت وغضب در ربوبیت پروردگار

استاد داور: جناب آقای محسن برقی کار
استاد راهنما: سرکارخانم زهرا  یاریان
پژوهشگر: فاطمه علیجانی

پاییز 1392

چکیده
خداوند چون جامع همه خیرات و کمالات است، بدیهی است که اسماء جمالیه اش بر اسماء جلالیه اش سبقت دارد که از خیر محض جز نیکویی بر نمی آید.بنابراین تابلوی رحمت رحمانیه و رحیمیه اش را در ابتدای هرسوره ای از سوره های قرآن بر همگان آشکار نموده است.

وسعت رحمت الهی و افاضه نعمت، از مقتضیات مقام خداوندی و از لوازم صفت ربوبیت است. آموزه های مسلم قرآن کریم دو قسم رحمت عام و خاص را برای خداوند بیان می کند. رحمت خاص یا رحیمیه به مومنینی اختصاص دارد که قابلیت های خاصی را از خود نشان دادند و خداوند آن  را بر خویش واجب کرده است اما رحمت عام یا رحمت رحمانیه خداوند بدون انقطاع، استثنا و بدون لحاظ هرگونه قابلیت بلکه به عنایت و امتنان، تمام مخلوقات را ناشی می شود. اما بهره مخلوقات از آن یکسان نیست. قرآن به موجب وجوب رحمت خاص خداوند و شمول رحمت عام او، رزق مخلوقات و نیز قبض و بسط آن را نیز به عهده خداوند می داند و در عین حال بر نقش تلاش و تدبیر انسان ها در ضمن قانون الهی ابتلا و امتحان در مسیر کمالشان تأکید دارد اما در نهایت بهره مندی هر کس طبق طرحی است که خداوند به اقتضای حکمت بالغه اش و برای او در سرای امتحان مناسب دیده است. بنابراین رحمت خاصه پروردگار است که در مقابل عذاب قرار دارد نه رحمت واسعه عامه، زیرا عذابی که در مقابل رحمت واسعه قرار گیرد وجود ندارد بلکه هر موجودی که به دار هستی قدم می نهد، مصداقی از مصادیق رحمت عامه واسعه است. یا برای خودش رحمت است یا برای غیر چون اصل خلقتش به ملاک و منظور رحمت بوده است. پس سفره رحمت الهی گسترده است و به همه کس می رسد اما شمول رحمت برای غیر مومنان، به تفضل الهی و به برکات مومنان است. رحمت خداوند فراگیر است اما عذاب الهی چنین نیست. در این پژوهش سعی شده است سبقت رحمت خدا بر غضبش بررسی و مورد اثبات قرار گیرد.
کلید واژگان: سبقت، رحمت، غضب، خشم .